تفاوت فیزیوتراپی و کاردرمانی چیست؟
اصولا هدف از مراقبت توانبخشی، بهبود یا جلوگیری از بدتر شدن وضعیت و کیفیت زندگی بیمار به‌دلیل آسیب، جراحی یا بیماری است. اگرچه فیزیوتراپی (Physical therapy) و کاردرمانی (Occupational therapy) هر دو از علوم توانبخشی هستند و شباهت‌های با هم دارند. اما تفاوت‌های مشخصی در رویکردی که هرکدام برای مراقبت از بیمار اتخاذ می‌کنند، وجود دارد.
به گزارش سبک ایده آل،اساسی‌ترین تفاوت فیزیوتراپی و کاردرمانی این است که فیزیوتراپی بر بهبود توانایی بیمار در حرکت دادن بدن خود خصوصا در مراحل اول تمرکز دارد. درحالی‌که کاردرمانی با هدف بهبود توانایی بیمار در انجام فعالیت‌های روزمره زندگی انجام می‌شود. علاوه‌براین، اساس فیزیوتراپی بر توانبخشی جسمی است، اما کاردرمانی بر مراقبت‌های روانی نیز تاکید دارد. این مقاله نگاهی دقیق‌تر به هر دو نوع روش درمانی، مزایایی که ارائه می‌دهند و تفاوت‌های آنها با یکدیگر خواهد داشت تا شما بتوانید بهترین روش ممکن را با توجه به شرایط خود انتخاب کنید.
فیزیوتراپی چیست؟
فیزیوتراپی به افراد کمک می‌کند تا عملکرد و رفاه کلی خود را پس از تجربه یک سانحه، جراحی با بیماری بازیابی و حفظ کنند. در واقع، هدف از انجام آن عبارتند از:
- بهبود یا بازیابی قدرت و دامنه حرکتی
- کاهش درد
- جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بدن
- آموزش روش‌های حفظ تناسب اندام و عملکرد کلی بدن
انواع فیزیوتراپی عبارتند از:
- فیزیوتراپی اسکلتی عضلانی. برای درمان هرگونه بیماری مرتبط با استخوان‌ها، مفاصل، رباط‌ها، تاندون‌ها و عضلات
- فیزیوتراپی کودکان. برای کمک به بهبود تعادل، تحرک و انعطاف‌پذیری بدن کودکان
- فیزیوتراپی سالمندان. برای درمان طیف وسیعی از مسائل مربوط به سالمندان مانند درمان‌هایی برای بهبود تحرک و کاهش درد
- فیزیوتراپی مغز و اعصاب. برای به مقابله با بیماری‌های مرتبط با سیستم عصبی
- فیزیوتراپی ورزشی. برای پیشگیری یا درمان آسیب‌های مرتبط با ورزش
- فیزیوتراپی زنان. برای آموزش مراقبت‌های قبل و بعد از زایمان و بهبود مشکلات باروری در زنان
می‌توان ادعا کرد که این روش توانبخشی می‌تواند در موارد زیر استفاده شود:
- بهبود تحرک بدنی پس از آسیب‌دیدگی
- مدیریت درد و التهاب در بیماری‌های مفصلی، مانند آرتروز، آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت انکیلوزان
- کاهش علائم بیماری‌های عصبی مانند ام‌اس، بیماری پارکینسون و سکته مغزی یا بیماری‌های ریوی مانند بیماری انسداد مزمن ریه و فیبروز کیستیک
- بهبود بیماری‌های دست، مانند سندرم تونل کارپال و انگشت ماشه‌ای
- کنترل بی‌اختیاری ادرار
- بهبود علائم بیماری‌های قلبی، مانند نارسایی قلبی و حمله قلبی و انواع سرطان
به کسی‌که در این زمینه آموزش تئوری و عملی دیده و مدرک تخصصی گرفته است، فیزیوتراپیست می‌گویند. اصولا فیزیوتراپیست متناسب با نیازهای خاص و طبق سابقه پزشکی و وضعیت سلامتی فعلی شما برنامه درمانی را طراحی می‌کند. در این برنامه ممکن است از یک یا چند مورد از تکنیک‌های زیر استفاده شود:
- تمرینات هدفمند مانند تمرینات کششی پا یا دست
- درمان دستی
- طب سوزنی
- سرمادرمانی یا گرمادرمانی
- ماساژدرمانی
- تابش امواج فراصوت
- تحریک الکتریکی
کاردرمانی چیست؟
کاردرمانی نوعی از روش‌های مراقبت توابخشی است که به افرادی‌که در اثر یک بیماری، آسیب، اختلال سلامت روان یا ناتوانی جسمی مانند موارد زیر در انجام کارهای مختلف روزمره خود مشکل پیدا کرده‌اند، کمک می‌کند:
- بیماری‌های عصبی، مانند ام‌اس، فلج مغزی، سکته مغزی، زوال عقل یا بیماری آلزایمر
- بیماری‌های رشدی، مانند اختلال طیف اوتیسم، اختلالات یادگیری و معلولیت‌های ذهنی
- بیماری‌های روانی، مانند افسردگی و اضطراب
معمولا در این شرایط، کاردرمان از نزدیک با بیمار همکاری می‌کند تا به او در توسعه مهارت‌های جدید و یادگیری راه‌های جدید برای سازگاری با محیط کمک کند. چراکه برای بهبود تعادل، هماهنگی دست و چشم و تقویت مسیرهای عصبی از طریق تکرار و تمرین، آموزش دیده است. ازاین‌رو، می‌تواند به‌صورت تخصصی روی اهداف زیر کار کند:
- به حداکثر رساندن توانایی بیمار برای یادگیری یا بازآموزی نحوه انجام ایمن و مؤثر کارهای مختلف روزانه مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن و حمام کردن
- آموزش بیمار در جهت انجام فعالیت‌های روزمره مانند رانندگی، استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی، خرید مواد غذایی، آشپزی و نظافت
- ارتقا استقلال و بهره‌وری بیمار با آموزش راه‌هایی برای آسان‌تر کردن نحوه استفاده از وسایل کمکی مانند صندلی چرخدار و واکر
- کمک به بیمار در انجام کارهایی مانند نوشتن، بستن دکمه‌های پیراهن یا قیچی کردن که نیاز به مهارت‌های حرکتی ظریف دارند.
- آموزش تمریناتی برای افزایش انعطاف‌پذیری، کاهش درد و مدیریت استرس بیمار
- کمک به بیمار برای بازگشت هر چه سریع‌تر به کار یا تحصیل
- آموزش به اطرافیان در مورد نحوه کمک به کسی‌که تحت کاردرمانی قرار دارد.
اصولا کاردرمانگران با افراد در هر سنی و با هر توانایی در بیمارستان‌ها، مراکز بهداشت روان، مدارس، خانه‌های سالمندان و مراکز مراقبت از معلولین کار می‌کنند.
تفاوت‌های کلیدی فیزیوتراپی و کاردرمانی
در برهه‌ای از زندگی، همه ما اصطلاحات فیزیوتراپی یا کاردرمانی را شنیده‌ایم و ممکن است برخی از ما نیز تحت این درمان‌ها قرار گرفته باشیم. اگر با آسیب، بیماری یا جراحی مواجه شوید، پزشک شما ممکن است مراقبت‌های توانبخشی را پیشنهاد کند که می‌تواند شامل فیزیوتراپی، کاردرمانی یا هر دو باشند. درحالی‌که هر دو شباهت‌های خود را دارند، نکات کلیدی وجود دارد که آنها را از هم متمایز می‌کند.
با توجه به توضیحات ارائه‌شده، احتمالا خودتان نیز تاحدودی متوجه تفاوت فیزیوتراپی و کاردرمانی شده‌اید. در واقع، فیزیوتراپی که با نام PT نیز شناخته می‌شود، به بهبود دامنه حرکتی، تحرک و عملکرد بیمار کمک می‌کند. اصولا فیزیوتراپیست این کار را با اعمال از انواع تمرینات، حرکات کششی یا سایر فعالیت‌های بدنی انجام می‌دهد.
در مقابل، کاردرمانی که با نام OT نیز شناخته می‌شود، بر کمک به انجام آسان‌تر کارهای روزانه تمرکز دارد. در واقع، این نوع روش توانبخشی بر بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف و درشت تمرکز دارد تا بیمار بتواند به‌صورت مستقل فعالیت‌های روزانه خاصی را انجام دهد.
بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که رشته فیزیوتراپی برتری و پیچیدگی بیشتری نسبت به کاردرمانی دارد. زیرا در زمینه‌های بیشتری مانند ارتوپدی (توانبخشی مشکلات دست و پا و غیره)، نورولوژی (بهبود علائم سکته‌های مغزی و فلج مغزی)، سوختگی، لنف ادم و توانبخشی بیمارانی‌که به مدت طولانی بستری شده‌اند فعالیت می‌کند. به‌همین‌دلیل، معمولا در مرحله اول و خط مقدم درمان فیزیوتراپی است و در مراحل آخر که فرد کارهای شخصی خود را نمی‌تواند انجام دهد (مثل مسواک زدن و بستن دکمه‌ها)، کاردرمانی موثر است.
بین فیزیوتراپی و کاردرمانی، کدام روش درمانی را انتخاب کنیم؟
اینکه کدام نوع روش درمانی برای شما مناسب‌تر است، بستگی به شرایط و نیازهای خاص شما دارد. اگر شرایطی دارید که بر توانایی شما در راه رفتن یا حرکت دادن قسمتی از بدن تأثیر می‌گذارد، بهتر است به یک فیزیوتراپیست مراجعه کنید. وی می‌تواند با شما همکاری کند تا شدت درد کاهش پیدا کند و تحرک، قدرت و دامنه حرکتی از طریق تمرینات هدفمند، حرکات کششی و سایر روش‌ها بهبود یابند.
اما اگر در انجام کارهای روزانه، مانند برداشتن اشیاء یا لباس پوشیدن، مشکل دارید. در این صورت، کار با یک کاردرمانگر می‌تواند به بهبود مهارت‌های حرکتی مورد نیاز شما برای انجام این کارها کمک کند.