ریزش موی مردان و جدیدترین راه‌های درمان
ریزش مو در مردان معمولا به عوامل ژنتیکی مربوط است، اما می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد در ادامه شایع‌ترین دلایل ریزش موی مردان را معرفی می‌کنیم.
علت ریزش موی مردان
مهم‌ترین عواملی که می‌توانند باعث ریزش مو شوند عبارتند از:
۱. ژنتیک
بیشتر مردان در اثر ابتلا به یک مشکل ارثی به نام آلوپسی آندروژنتیک (Androgenetic alopecia) که به آن آلوپسی آندروژنیک یا طاسی با الگوی مردانه هم می‌گویند، موهای خود را از دست می‌دهند. بر اساس گزارش انجمن ریزش موی آمریکا، ریزش موی مردانه در ۹۵ درصد موارد از آلوپسی آندروژنتیک ناشی می‌شود. این ویژگی ارثی که با عقب رفتن خط رویش مو و کم‌پشت شدن تاج مو همراه است، به‌دلیل حساسیت ژنتیکی به محصول جانبی تستوسترون یعنی دی هیدروتستوسترون (DHT) رخ می‌دهد.
فولیکول‌های مو که به DHT حساس هستند با گذشت زمان کوچک می‌شوند. این اتفاق باعث می‌شود طول عمر مو کاهش پیدا کند و در نهایت فولیکول‌های آسیب‌دیده تولید مو را متوقف کنند. در آلوپسی آندروژنتیک، ریزش مو از یک الگوی قابل پیش‌بینی پیروی می‌کند. ۲ الگوی رایج ریزش مو شامل موارد زیر است:
- موها در بالای سر و اطراف شقیقه‌ها شروع به کم‌پشت شدن می‌کنند. این الگو ممکن است در نهایت چیزی شبیه نعل اسب را در اطراف و پشت سر باقی بگذارد.
- موها از جلوی سر شروع به ریزش می‌کنند و خط رویش مو به تدریج به سمت عقب می‌رود.
۲. مشکلات پزشکی
ریزش موی موقت می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل پزشکی مانند کم‌خونی یا اختلال تیروئید باشد. پیروی از رژیم غذایی کم‌پروتئین و کمبود آهن، ویتامین D و سایر مواد مغذی هم ممکن است در کم‌پشت شدن موها نقش داشته باشد.
ابتلا به چاقی، دیابت یا لوپوس احتمال ریزش موی مردان را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، ریزش مو می‌تواند یکی از عوارض جانبی داروهایی باشد که برای درمان بیماری‌های زیر تجویز می‌شوند:
- سرطان
- آرتریت (مشکلات مفصلی)
- افسردگی
- نقرس
- فشار خون بالا
- بیماری قلبی
گاهی‌اوقات علت ریزش مو در مردان به پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی مربوط می‌شود. این روش‌های درمانی که برای از بین بردن سلول‌های سرطانی مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانند باعث ریزش موی گسترده شود. اما معمولا موها پس از پایان دوره‌ی درمان دوباره رشد می‌کنند.
۳. استرس یا شوک
بعضی از افراد ۲ تا سه ماه پس از تجربه‌ی یک شوک یا رویداد استرس‌زا دچار ریزش موی بیش از حد می‌شوند. کاهش وزن زیاد یا ناگهانی، شوک جسمی یا روحی شدید، تصادف، جراحی یا حتی تب و آنفولانزا همگی می‌توانند باعث ریزش مو شوند. این ریزش مو ممکن است چند ماه ادامه داشته باشد، اما معمولا موها در عرض ۲ تا ۶ ماه دوباره رشد می‌کنند.
۴. عفونت
از سایر دلایل ریزش موی مردان می‌توان به بیماری‌های عفونی اشاره کرد. ابتلا به مشکلاتی مثل کرم حلقوی ممکن است روی پوست سر لکه‌های پوسته‌پوسته و لکه‌های طاسی ایجاد کند. با این حال، موها معمولا پس از درمان دوباره رشد می‌کنند.
۵. عملکرد سیستم ایمنی بدن
ریزش موی ناگهانی که باعث ایجاد لکه‌های طاسی گرد در نقاط مختلف سر می‌شود، ممکن است به یک مشکل ژنتیکی به نام آلوپسی آره‌آتا (Alopecia areata) مربوط باشد که اغلب در دوران کودکی شروع می‌شود. اگر یکی از اعضای خانواده این عارضه را داشته باشد، احتمال ابتلا به آن در سایر اعضای خانواده افزایش می‌یابد.
در افراد مبتلا به آلوپسی آره‌آتا، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش مو می‌شود. علاوه بر پوست سر، احتمال دارد سایر قسمت‌های بدن از جمله ریش، مژه یا ابرو هم تحت تاثیر قرار بگیرند. در افراد مبتلا به این عارضه موها ممکن است دوباره رشد کنند یا به‌طور دائمی بریزند.
۶. اختلال کنترل تکانه
اختلال کنترل تکانه به این معنی است که فرد در بعضی موارد قادر به کنترل رفتار یا احساسات خود نیست. به‌عنوان مثال، افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا (Trichotillomania) به‌طور مکرر در حال کندن موهای سر، ابرو یا سایر نقاط بدن خود هستند. این اختلال در ۱ تا ۲ درصد بزرگسالان و نوجوانان دیده می‌شود.
علائم ریزش موی مردانه
ریزش مو انواع زیادی دارد و خود را به شکل‌های مختلف نشان می‌دهد. در طاسی با الگوی مردانه یا آلوپسی آندروژنیک، ریزش مو معمولا از خط رویش مو یا بالای سر شروع می‌شود. سپس خط رویش مو به‌آرامی عقب می‌رود و موها کم‌پشت می‌شوند.
در بعضی از افراد، ریزش مو در همین مرحله متوقف می‌شود و موهای دو طرف سر و پشت سر دست‌نخورده باقی می‌مانند. اما سایرین ممکن است بیشتر موهای خود را از دست بدهند.
ریزش مویی که به‌طور ناگهانی یا به‌صورت تکه‌ای اتفاق می‌افتد یا با علائم دیگری مثل خارش، التهاب و… همراه است، می‌تواند نشانه‌ی ابتلا به یک بیماری متفاوت باشد که به درمان نیاز دارد.
سن شروع ریزش موی مردان
آلوپسی آندروژنیک اکثر مردان را در بعضی از مراحل زندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد. با توجه به گزارش انجمن ریزش موی آمریکا:
- تقریبا ۲۵ درصد مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنیک قبل از ۲۱ سالگی با مشکل ریزش مو مواجه می‌شوند.
- تا سن ۳۵ سالگی، تقریبا ۶۶ درصد مردان درجات مختلفی از ریزش مو را تجربه می‌کنند.
- تا سن ۵۰ سالگی، تقریبا ۸۵ درصد مردان متوجه کم‌پشت شدن موهایشان می‌شوند.
درمان ریزش موی مردان
برای بعضی از افراد ریزش مو می‌تواند بخش طبیعی افزایش سن باشد. گروهی از مردان این تغییر را می‌پذیرند و نیازی به درمان احساس نمی‌کنند. اما سایرین ممکن است دچار احساسات منفی شوند و اعتمادبه‌نفس خود را از دست بدهند. برای افرادی که خواهان درمان هستند، راه‌های زیادی برای کاهش ریزش مو یا حتی رشد مجدد آن وجود دارد. گزینه‌های درمانی عبارتند از:
۱. ماینوکسیدیل موضعی
ماینوکسیدیل که در داروخانه‌ها به‌شکل لوسیون یا فوم به فروش می‌رسد، رایج‌ترین درمان برای ریزش مو با الگوی مردانه است. تحقیقات نشان می‌دهد که این محصول ریزش مو را کاهش می‌دهد، رشد مو را تحریک می‌کند و باعث تقویت تارهای مو می‌شود. اما بعید است که بتواند موها را کاملا به حالت اول برگرداند.
شما باید ماینوکسیدیل را ۲ بار در روز روی پوست سر خود بمالید. میزان اثربخشی این محصول برای افراد مختلف متفاوت است، به طوری که احتمال دارد بعضی از افراد هیچ تفاوتی را احساس نکنند. اگر ماینوکسیدیل برای شما موثر باشد، تقریبا ۶ تا ۱۲ ماه طول می‌کشد تا نتایج آن را ببینید. البته برای حفظ این نتایج باید به‌طور نامحدود از ماینوکسیدیل استفاده کنید. چون وقتی مصرف ماینوکسیدیل را متوقف می‌کنید، مزایای آن را از دست می‌دهید.
عوارض جانبی احتمالی
استفاده از ماینوکسیدیل برای درمان ریزش موی مردان می‌تواند به تحریک پوست سر، خارش و سردرد منجر شود. حتی در موارد نادر ممکن است بعضی از افراد عوارض جانبی جدی‌تر مانند واکنش‌های آلرژیک شدید را تجربه کنند. به نظر می‌رسد فرمولاسیون‌های جدیدتر که به‌شکل فوم عرضه می‌شوند عوارض کمتری دارند.
۲. فیناستراید و و دوتاستراید
فیناستراید یک داروی خوراکی است که فقط با نسخه‌ی پزشک به فروش می‌شود. این دارو آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز را مهار می‌کند و جلوی تشکیل دی هیدروتستوسترون را می‌گیرد. دی هیدروتستوسترون همان هورمونی است که در آلوپسی آندروژنیک نقش دارد.
فیناستراید ریزش مو را در ۸۰ تا ۹۰ درصد مردان کاهش می‌دهد. همچنین اگر به‌محض مشاهده‌ی اولین علائم ریزش مو مصرف شود، می‌تواند به رشد مو مجدد کمک کند. برای بهره‌مندی از این مزایا باید هر روز یک عدد قرص فیناستراید بخورید. شما می‌توانید از این دارو به‌تنهایی یا همراه با ماینوکسیدیل استفاده کنند. ممکن است حدود ۶ ماه طول بکشد تا نتایج مصرف فیناستراید را ببینید. اگر مصرف دارو را قطع کنید، ریزش مو برمی‌گردد.
دوتاستراید مشابه فیناستراید است؛ به این معنی که آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز را مهار می‌کند.
عوارض جانبی احتمالی
بعضی از مردانی که فیناستراید مصرف می‌کنند دچار عوارض جانبی می‌شوند. این عوارض عبارتند از: کاهش میل جنسی، ناتوانی در ایجاد یا حفظ نعوظ، بزرگ شدن بافت سینه و افسردگی.
گزارش شده است که عوارض جانبی جنسی ممکن است پس از قطع مصرف فیناستراید همچنان ادامه پیدا کنند. با توجه به جدی بودن این عوارض، متخصص پوست سعی می‌کند قبل از تجویز فیناستراید درباره‌ی وضعیت سلامتی، تاریخچه‌ی پزشکی و داروهایی که مصرف می‌کنید اطلاعات کامل کسب کنید.
۲. استفاده از شامپوهای تقویتی
هیچ شامپویی نمی‌تواند به‌تنهایی ریزش موی مردان را درمان کند یا علت زمینه‌ای بروز آن را از بین ببرد. با این حال، بعضی از شامپوها حاوی ترکیباتی هستند که از سلامت پوست سر محافظت می‌کنند و جریان خون را در آن افزایش می‌دهند. درنتیجه، جلوی تشدید ریزش مو را می‌گیرند.
۳. لیزردرمانی
از لیزر کم‌توان برای تقویت گردش خون در پوست سر و تحریک فولیکول‌های مو استفاده می‌شود. این روش درمانی نسبتا جدید است، اما به‌طور کلی ایمن تلقی می‌شود.
تحقیقات کمی درباره‌ی تاثیر لیزردرمانی روی رشد مو وجود دارد. اما نتایج به‌دست‌آمده از همین تحقیقات محدود هم امیدوارکننده است. به‌عنوان مثال، یک مطالعه روی ۴۱ مرد ۱۸ تا ۴۸ ساله نشان داد که استفاده از لیزر با افزایش ۳۹ درصدی رشد مو همراه است.
۴. پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
در این روش، پزشک مقداری از خون شما را می‌گیرد و در یک دستگاه مخصوص قرار می‌دهد تا گلبول‌های قرمز از پلاسما جدا شوند. سپس پلاسما را به پوست سرتان تزریق می‌کند. از PRP می‌توان به‌تنهایی یا قبل از کاشت مو برای بهبود نتایج استفاده کرد.
PRP یک راه حل دائمی برای ریزش موی مردان نیست. با این حال، درمان‌های نگهدارنده می‌توانند به حفظ نتایج آن کمک کنند. در سه ماه اول باید یک بار در ماه برای انجام PRP به پزشک مراجعه کنید. بعد از آن می‌توانید این کار را هر سه تا ۶ ماه یک‌بار انجام دهید. PRP در عرض چند ماه باعث کاهش ریزش مو می‌شود. سپس ممکن است ضخامت مو را افزایش دهد و به رشد مجدد آن منجر شود.
۵. کاشت مو
اگر به دنبال یک راه حل دائمی هستید، جراحی کاشت مو انجام دهید. امروزه کاشت مو به روش‌های مختلف انجام می‌شود و برای شما نتایج دائمی و طبیعی به ارمغان می‌آورد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر دچار ریزش موی ناگهانی شدید یا موهای خود را به‌صورت تکه‌تکه از دست دادید، به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورت مشاهده‌ی علائم زیر باید نزد پزشک بروید:
- خارش
- التهاب
- خشکی پوست سر و پوسته‌پوسته شدن آن
- خستگی
- کاهش یا افزایش وزن ناخواسته
- اضطراب یا استرس مداوم
پزشکی علائم و سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند تا علت ریزش مو را پیدا کند. علاوه بر این، ممکن است تست‌های تشخیصی مختلف را پیشنهاد دهد.
راه‌های پیشگیری از ریزش موی مردان
از آنجا که طاسی با الگوی مردانه معمولا ارثی است، راهکارهای زیادی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. با این حال، استفاده از فیناستراید و ماینوکسیدیل ممکن است از بدتر شدن ریزش مو جلوگیری کند. البته بعد از قطع مصرف این محصولات احتمالا ریزش مو دوباره از سر گرفته می‌شود. در مورد اینکه این دو برای شما مناسب هستند یا خیر، با پزشک صحبت کنید.
برای حفظ سلامت موهای خود و جلوگیری از ریزش موی ناشی از سایر عوامل می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:
- پوست سر خود را به‌طور منظم ماساژ دهید. این کار ممکن است به تحریک رشد مو کمک کند.
- سیگار را ترک کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که استفاده از سیگار با ریزش مو مرتبط است.
- استرس خود را کنترل کنید. ورزش، مدیتیشن و تنفس عمیق همگی برای کنترل استرس گزینه‌های خوبی هستند.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید. به اندازه‌ی کافی از غذاهای حاوی پروتئین، آهن و سایر مواد مغذی استفاده کنید.
- داروهای خود را تغییر دهید. اگر فکر می‌کنید ریزش موی شما به داروهایی که مصرف می‌کنید مربوط است، از پزشک بپرسید که آیا می‌تواند آن‌ها را تغییر دهد یا خیر. هرگز بدون مشورت با پزشک استفاده از دارو را متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.
کلام پایانی
ریزش موی مردان دلایل مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به عوامل ژنتیکی، رویدادهای استرس‌زا، کمبودهای تغذیهای و بیماری‌های زمینه‌ای اشاره کرد. اگر از ریزش مو شکایت دارید، در اسرع وقت به متخصص پوست و مو مراجعه کنید. پزشک تنها فردی است که می‌تواند نوع ریزش موی شما را مشخص کند و بهترین درمان را برای کنترل آن پیشنهاد دهد.