به گزارش سبک ایده آل و به نقل از دکترتو، غده‌ی تیروئید از مهم‌ترین غدد درون‌ریز بدن است که هورمون‌های آن در تنظیم فعالیت‌های بدن مؤثر است. کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار یکی از بیماری‌های شایع غدد است که باعث کاهش در تولید و ترشح هورمون‌های تیروئیدی میشود. اگر غده‌ی تیروئید به خوبی عمل نکند، بدن دچار مشکلات سیستمیک میشود. به این معنی که تمام بخش‌های بدن دچار مشکل می‌شوند و فعالیت اندام‌های دیگر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار چیست؟
کم کاری تیروئید یکی از بیماری های تیروئید و از شایع ترین بیماری های غدد است که در آن غده‌ی تیروئید به اندازه‌ی کافی هورمون‌های تیروئیدی را تولید و وارد جریان خون نمی‌کند. این مسئله باعث کاهش سرعت واکنش‌های سوخت‌و‌ساز و درنتیجه کاهش سرعت متابولیسم میشود.
تیروئید کمکار باعث ایجاد علائمی در فرد هیپوتیروئید میشود که برخی از آنها شامل خستگی، اضافه وزن و عدم تحمل سرما هستند. این مشکل تمام بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کم کاری تیروئید یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غدد است که افراد زیادی به آن مبتلا هستند.
درمان اصلی این اختلال، جایگزین‌کردن هورمون‌هایی است که به مقدار کم در بدن وجود دارند. بهطورکلی درمان هیپوتیروئیدی تقریبا ساده است. درمان دارویی هیپوتیروئیدی نیازمند پیگیری توسط پزشک متخصص غدد است.
علائم تیروئید کم کار یا علائم کم کاری تیروئید چیست؟
هنگامی که تیروئید کم کار میشود، نشانه‌هایی در بدن فرد بروز می‌کند که با حالت طبیعی فرق دارد. بنابراین شناخت علائم تیروئید کم کار برای تشخیص زودهنگام آن مهم است. این بیماری در گروه‌های سنی مختلف می‌تواند علائم مختلفی از خون نشان دهد. در ادامه علائم هیپوتیروئیدی را در افراد و شرایط مختلف بررسی می‌کنیم:
۱. علائم تیروئید کم کار در بزرگسالان
علائمی که فرد هیپوتیروئید از خود نشان می‌دهد، کاملا بستگی به میزان کم‌کاری غده‌ی تیروئید دارد. هر چه این مشکل حادتر باشد، علائم با شدت بیشتری بروز می‌کنند. نشانه‌های این بیماری به مرور زمان شدت می‌گیرند و معمولا مدت قابل‌توجهی طول می‌کشد تا شاهد علائم شدید باشیم.
در ابتدا ممکن است نشانه‌ها بسیار خفیف و سبک باشند. علائم ابتدایی که احتمالا در شخص بروز می‌کنند، خستگی و افزایش وزن هستند. شاید فرد تصور کند که این نشانه‌ها به بالا رفتن سن ارتباط دارند.
اما با کاهش بیشتر سرعت متابولیسم و واکنش‌های سوخت‌و‌سازی، علائم شدت بیشتری پیدا می‌کنند و واضح‌تر می‌شوند. نشانه‌هایی که فرد مبتلا به کم‌کاری تیروئید از خود نشان می‌دهد، عبارتند از:
- خستگی
- افزایش حساسیت نسبت به سرما یا عدم تحمل سرما
- یبوست
- خشکی پوست
- افزایش وزن
- صورت پف‌کرده و ورم‌کرده
- صدای خش‌دار و کلفت
- ضعف عضلانی
- افزایش کلسترول خون
- درد، حساسیت و خشکی عضلات
- درد، خشکی و ورم در مفاصل
- پریودهای نامنظم و خونریزی‌های شدیدتر در دوران قاعدگی
- نازک‌شدن موها
- کاهش سرعت ضربان قلب
- افسردگی
- اختلال حافظه
- بزرگ‌شدن غده‌ی تیروئید (گواتر).
۲. نشانه ها و علائم کم کاری تیروئید در نوزادان
با وجود اینکه تیروئید کم کار بیشتر در زنان میانسال و یائسه بروز می‌کند، اما هر کسی می‌تواند به این بیماری مبتلا شود. یکی از گروه‌های سنی که می‌توانند از این اختلال رنج ببرند، نوزادان هستند. برخی از نوزادان با تیروئید کم کار و یا بدون غده‌ی تیروئید متولد می‌شوند. علائم اولیه در نوزادان عبارت‌اند از:
- زردی؛ زردشدن پوست و سفیدی چشم‌ها.
- زبان بزرگ و بیرون‌زده
- مشکل و اختلال در نفس کشیدن
- گریه‌های خشک و با صدای کلفت و خش‌دار
- بیرون‌زدگی ناف.
وقتی بیماری پیشرفت می‌کند و درمان نشود، نوزدان به‌خوبی غذا نمی‌خورند و در رشد دچار مشکل می‌شوند. همچنین ممکن است علائمی نظیر موارد زیر را از خود نشان‌دهند:
- یبوست
- شل‌شدن عضلات و بدن وارفته
- خواب بیش‌از‌حد.
در صورتیکه هیپوتیروئیدی در نوزادان درمان نشود، عقب‌ماندگی‌های جدی جسمی و ذهنی برای آنها پیش خواهدآمد.
۳. علائم کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان
هرچند کم کاری تیروئید در کودکان چندان شایع نیست اما کم کاری تیروئید در کودکان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های غده تیروئید در این گروه سنی است. بهطورکلی کودکان و نوجوانانی که به تیروئید کمکار مبتلا می‌شوند، علائمی مشابه بزرگسالان از خود نشان می‌دهند. در کنار علائمی که برای بزرگسالان گفته‌شد، ممکن است نشانه‌های زیر در کودک و نوجوان بروز کند:
- رشد کم که باعث قد کوتاه میشود.
- تأخیر در بیرون‌زدن دندان‌های دائمی
- بلوغ دیررس
- رشد ذهنی کم.
۴. علائم کم کاری تیروئید در بارداری
عوامل مختلفی می‌تواند باعث ایجاد کم کاری تیروئید در بارداری شوند. در اکثر موارد، مادران قبل از بارداری به کم‌کاری تیروئید دچار هستند و فقط وضعیت در این دوران حساس‌تر میشود. کم‌کاری تیروئید در بارداری می‌تواند اثرات مخربی بر جنین بگذارد و به همین دلیل است که خانم‌ها پیش از این دوره با انجام آزمایش‌ها باید آن را تشخیص بدهند و درمان کنند.
برخی از علائم کم‌کاری تروئید در دوران بارداری عبارت‌اند از:
- خشن‌شدن صدای مادر
- از‌دست‌دادن قدرت تمرکز و گیجی مادر
- افزایش وزن غیرطبیعی
- بروز مشکلات خواب
- خستگی مفرط در بارداری
- درد مفاصل و ضعف عضلات
- ورم صورت و افتادگی پلک چشم
- ایجاد یبوست
- کندشدن ضربان قلب و نبض
- خشک‌شدن پوست
- منقبض‌شدن عضلات بدن.
خستگی، حساسیت به سرما، افزایش وزن از علائم اولیه تیروئید کم کار هستند. در صورت مشاهده این علائم بهتر است به متخصص غدد مراجعه کنید.
۵. علائم کم کاری تیروئید در زنان
زنان هم می‌توانند به تیروئید کمکار مبتلا شوند و اتفاق این بیماری یکی از بیماری‌های شایع در زنان است. مخصوصا زمانی‌که زنان به بارداری می‌رسند، این احتمال بیشتر میشود. زیرا کسانی که تیروئید کمکار داشته‌اند و یا در مرز کم‌کاری تیروئید بوده‌اند، با قرار گرفتن در وضعیت بارداری که یک بدن برای دو نفر فعالیت می‌کند، بیشتر در معرض تغییرات قرار می‌گیرند.
اگر زنی به کم‌کاری تیروئید مبتلا شود، علاوه بر علائمی که در باقی افراد دیده میشود ممکن است که دچار تغییرات دیگری هم بشود. مثلا از مهم‌ترین علامت‌هایی که در تیروئید کم کار در زن بروز می‌کند، می‌توان به به هم خوردن ریتم ماهیانه و نامنظم شدن پریود اشاره کرد. تخمک‌گذاری منظم در گرو عملکرد منظم غده تیروئید است. از طرفی ممکن است که زن به نازایی نیز مبتلا شود.
۶. علائم کم کاری تیروئید در مردان
اگر یک مرد کم‌کاری تیروئید داشته‌باشد، ممکن است که علائم زیر در او بروز کند؛
- مردی که به کم‌کاری تیروئید مبتلا است بیشتر احساس سرما می‌کند.
- معمولا مردان با تیروئید کم کار به سادگی خسته می‌شوند.
- ناخن‌های مردانی که به کم کاری تیروئید مبتلا هستند خشک و شکننده است و موهای آنها نیز خشک میشود.
- بیشتر اوقات یبوست دارند.
- می‌توانند به افسردگی هم مبتلا شوند.
- در تمرکز با مشکل مواجه می‌شوند.
- ماهیچه‌های آنها درد می‌کند.
- وزن اضافه می‌کنند.
۷. کم کاری تیروئید و چاقی (بزرگی شکم در تیروئید کم کار)
بیایید یک بار دیگر به غده‌ی تیروئید دقت کنیم و به کاری که انجام می‌دهد توجه کنیم. غده‌ی تیروئید در تنظیم سوخت‌و‌ساز و متابولیسم بدن نقش دارد. زمانی که بیش‌از‌حد کار کند، ممکن است که بدن شما لاغر شود و زمانی که کمتر از حد معمول کار کند، ممکن است که بدن شما چاق شود. بنابراین یکی از مهم‌ترین علائمی که ممکن است در کم کاری تیروئید با آن مواجه شوید چاقی است. معمولا شکم بیشتر از باقی قسمت‌ها چاق میشود و این به علت توزیع چربی در هر دو جنس است.
در کم کاری تیروئید اگر دچار چاقی شوید، با رژیم گرفتن و رعایت فعالیت و ورزش کردن نمی‌توانید چندان وزن زیاد و قابل توجهی را کم کنید. بنابراین مرتب وزن اضافه می‌کنید. برای اینکه چاقی شما در کم کاری تروئید برطرف شود، باید داروی کم کاری تیروئید مصرف کنید. اگر به دنبال تشخیص و درمان بیماری و اختلالات تیروئید هستید، باید به متخصص غدد و اندوکرینولوژی مراجعه کنید. برای اینکار می‌توانید از سایت نوبت دهی آنلاین دکترتو نوبت بگیرید.
۸. علائم خطرناک تیروئید کم کار
گاهی بیمار به علائم اولیه‌ی کم‌کاری تیروئید بی‌توجهی می‌کند و همین مسئله باعث بروز مشکلات و عوارضی میشود که خطرناک‌تر هستند. در صورتیکه به علائم اولیه بی‌توجهی شود، به نقل از mayoclinic، علائم خطرناکی در بیمار دیده‌می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:
- چاقی مفرط یا چاقی بیش از اندازه
- دردهای مفصلی مانند زانو درد، درد شانه، دردهای گردن و موارد مشابه
- نازایی (همچنین در زنان ممکن است که علائمی مانند بی‌نظمی در پریود و دوره‌ی ماهیانه دیده‌شود)
- مشکلات و درد قلبی از دیگر علائمی هستند که ممکن است در کم کاری تیروئید خطرناک دیده‌شود.
با دیدن علائم تیروئید کمکار به چه دکتری مراجعه کنیم؟
در صورتیکه با علائم اولیه و یا علائم خطرناک‌تر کم کاری تیروئید مواجه شدید، باید بدانید که یک جای کار غده‌ی تیروئید شما می‌لنگد و برای درمان آن باید اقدام کنید. یکی از بهترین راه‌های درمان این بیماری مراجعه به دکتر است. دکتر برای شما داروهایی تجویز می‌کند که می‌تواند تیروئید کم کار شما را تعدیل کند. برای درمان کم کاری تیروئید می‌توانید به دکتر غدد یا دکتر داخلی مراجعه کنید. مراجعه به دکتر غدد انتخاب بهتری است، زیرا دکتر غدد بیشتر از هر کسی در این زمینه تخصص دارد و می‌داند که چه درمانی برای شما بهتر است.
علت بوجود امدن تیروئید کم کار چیست؟
علت‌های ایجاد هیپوتیروئیدی را می‌توان از انواع آن به سادگی تشخیص داد. این علت‌ها عبارتند از:
- تروما یا آسیب بیرونی به غده‌ی تیروئید
- بیماری خودایمنی
- کمبود ید در رژیم غذایی و جذب کم ید توسط بدن
- کمبود هورمون محرک غده‌ی تیروئید
- علل مادرزادی مثل نداشتن غده تیروئید
- ژنتیک
- مصرف بیش‌از‌حد داروهای ضدتیروئید برای درمان پرکاری تیروئید
- قرارگرفتن در معرض اشعه
- درمان با ید رادیواکتیو
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به کم کاری تیروئید هستند؟
اگر در هر یک از گروه‌های زیر قرار بگیرید، احتمال بالاتری برای ابتلا به تیروئید کم کار در شما وجود دارد:
- زنان
- افراد بالای ۶۰ سال
- سابقه‌ی بیماری‌های تیروئیدی در خانواده
- ابتلا به بیماری‌های خودایمنی مثل بیماری سلیاک یا دیابت نوع یک
- درمان با رادیواکتیو
- جراحی تیروئید
- زنان باردار
- زنانی که در ۶ ماه گذشته زایمان کرده‌اند.
تشخیص کم کاری تیروئید چگونه انجام می شود؟
هنگامی که شخصی به تیروئید کم کار مبتلا میشود، علائمی از خود نشان می‌دهد که در بالاتر به آنها اشاره کردیم. اما برای تشخیص این اختلال، تنها داشتن علائم کافی نیست و باید بررسی‌های دقیق‌تری انجام شود. اگر هر یک از علائم بالا را دارید بهتر است به متخصص غدد و متابولیسم مراجعه کنید. دکتر غددبرای تشخیص هیپوتیروئیدی مراحل زیر را طی می‌کند:
۱. معاینه فیزیکی
شاید تصور کنید که بزرگ‌شدن غده‌ی تیروئید یا گواتر تنها زمانی رخ می‌دهد که تیروئید پرکار باشد، اما این تصور درست نیست. هنگامی‌که تیروئید کمکار باشد هم ممکن است گواتر رخ دهد. پزشک در معاینه‌ی فیزیکی اندازه‌ی غده تیروئید را بررسی می‌کند. از طرفی رطوبت یا خشکی پوست، جنس موها، صورت پف‌آلود و سایر علائمی که به آنها اشاره شد در معاینه‌ی فیزیکی بررسی خواهندشد.
۲. آزمایش تیروئید
یکی از مهم‌ترین راه‌های تشخیص اختلالات تیروئیدی، آزمایش تیروئید است. در کم‌کاری تیروئید، هورمون تحریک‌کننده‌ی غده‌ی تیروئید، TSH از حد طبیعی بیشتر میشود و سطح هورمون‌های تیروئیدی یا T۳ و T۴ کاهش پیدا می‌کنند. این موارد نشان‌دهنده‌ی تیروئید کم کار است و باید کمبود هورمونی جبران شود. در صورت نیاز پزشک آزمایش‌ها تخصصی‌تر را هم درخواست خواهدداد.
۳. تست های تصویربرداری
در سی‌تی‌اسکن می‌توان کم‌کاری، پرکاری و یا سایر اختلالات تیروئیدی را تشخیص داد. سونوگرافی هم از راه‌های دیگر تشخیص‌دهنده‌ی کم‌کاری تیروئید است.
تیروئید کم کار باعث کاهش ترشح هورمون‌های تیروئیدی میشود پس با کاهش سطح t۳و t۴ و افزایش سطح tsh در آزمایش تیروئید مواجه خواهیم بود.
درمان کم کاری تیروئید چیست؟
بیماری‌های غده‌ی تیروئید از انواعی هستند که در مدت زمان کم علائم و نشانه‌های خود را در فرد نشان‌می‌دهند؛ بنابراین باید در اولین فرصت برای درمان آنها به متخصص غدد مراجعه کنیم و درمان را به تعویق نیندازیم. درمان کم کاری تیروئید بسیار ساده است. برای این که عملکرد بدن به حالت عادی برگردد، باید عملکرد ضعیف غده‌ی تیروئید را به‌گونه‌ای جبران کنیم. ازآن‌‌جایی که هیپوتیروئیدیسم به علت کمبود هورمون‌های تیروئیدی اتفاق افتاده‌است، با جایگزین‌کردن هورمون‌های کاهش‌یافته، می‌توان بیماری را کنترل کرد.
۱. قرص تیروئید کم کار
درمان دارویی هیپوتیروئیدی قرص‌های لووتیروکسین هستند. میزان مصرف این قرص‌ها بستگی به شدت بیماری و علائم آن دارد.
۲. درمان صد در صد کم کاری تیروئید
برای درمان صددرصدی کم کاری تیروئید باید بدانید که نمی‌توان تنها به درمان‌های خانگی بسنده کرد. شاید رعایت رژیم غذایی و توصیه‌های خانگی و طب سنتی موثر باشند اما نمی‌توانند درمان‌کننده‌ی صددرصد باشند. برای درمان بیماری باید دارو و روش‌های درمانی دیگر در نظر گرفته‌شوند. بنابراین اگر کم کاری تیروئید دارید به متخصص غدد مراجعه کنید.
دکتر غدد با بررسی آزمایش‌های مورد نیاز، معاینه‌ی فیزیکی و شرح حال پزشکی برای شما داروی لووتیروکسین در نظر می‌گیرد. با مصرف این دارو در دوزهای مختلف برای شما درمان آغاز میشود. هنگامی که به دوز موثر برسید، تیروئید شما کارکرد قبلی و طبیعی را به دست خواهدآورد و فرایند طبیعی خود را طی خواهدکرد.
۳. درمان تیروئید کم کار در طب سنتی
زمانی به کم کاری تیروئید مبتلا شده‌اید که هورمون‌های تیروئیدی در بدن شما به اندازه‌ی کافی ساخته نشوند. در چنین حالتی در طب سنتی گفته میشود که بدن شما وارد طبع سرد شده‌است و سردی و بلغم بدن شما افزایش پیدا کرده‌است.
در طب سنتی روش‌های درمانی متعددی در نظر گرفته می‌شوند و از روش‌های مختلفی برای درمان آنها استفاده میشود. یکی از روش‌های درمانی که برای بهبود عملکرد غده‌ی تیروئید در طب سنتی به کار گرفته میشود، ماساژ گردن در اطراف غده با روغن‌های خاصی مانند روغن بادام است. با این کار بر سردی و بلغمی بدن تا حدودی غلبه میشود.
همچنین یک رژیم غذایی خاص برای درمان و بهبود عملکرد غده‌ی تیروئید در نظر گرفته میشود که برخی از آنها شامل قطع مصرف برخی مواد غذایی و شروع مصرف برخی مواد غذایی دیگر هستند.
۴. قرص چربی سوز برای کم کاری تیروئید
یکی از اصلی‌ترین علائم کم کاری تیروئید چاقی است. زمانی که فرد به چاقی در اثر کم کاری تیروئید مبتلا میشود و تصمیم می‌گیرد که آن را با داروهای لاغری و چربی سوز درمان کند، ممکن است که به بدن خود آسیب بزند. توجه داشته‌باشید که چاقی در اثر اختلال عملکرد غده‌ی تیروئید ایجاد شده‌است و نه موارد دیگر. پس باید ابتدا عملکرد غده‌ی تیروئید اصلاح شود.
اگر شما می‌خواهید که این حالت را برطرف کنید، باید به دنبال داروهای درمان‌کننده‌ی تیروئید کم کار باشید. بعد از اصلاح میزان هورمون‌های تیروئیدی می‌توانید به رفع مشکل چاقی خود بپردازید.
تیم درمان کم کاری تیروئید متشکل از چه دکترهایی است؟
درمان کم کاری تیروئید توسط دکتر داخلی و دکتر غدد انجام میشود. هر دو دکتر به تنهایی می‌توانند این مشکل را درمان کنند اما اگر بیماری شما شدت داشته‌باشد و یا پیچیده باشد، ضروری است که به دکتر غدد مراجعه کنید. از طرفی به خاطر داشته‌باشید که اگر به بیماری‌های دیگر مانند بیماری‌های قلبی و یا نازایی مبتلا باشید، دکتر غدد وقت مشاوره با دکتر قلب و دکتر زنان هم می‌گیرد. پس نگران روند درمان بیماری خود نباشید و به دکتر غدد مراجعه کنید.
برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟ (درمان خانگی تیروئید کم کار)
همیشه این را به خاطر داشته‌باشید که بیشتر بیماری‌هایی که با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنیم را می‌توان با یک رژیم غذایی مناسب کنترل کرد. اما برای کم کاری تیروئید چه بخوریم؟ خوشبختانه انتخاب‌های بسیاری برای برنامه‌ی غذایی یک فرد هیپوتیروئید وجود دارد.
مواد غذایی که خوردن آنها بلامانع و حتی مفید است عبارتند از:
- تخم‌مرغ
- گوشت قرمز
- ماهی
- بیشتر میوه‌ها و سبزی‌ها
- حبوبات
- ماهی ساردین
- آجیل برزیلی
- مکمل زینک یا همان روی
- میگو
- صدف
- مرغ.
۱. دارچین و کم کاری تیروئید
دارچین یکی از مواد غذایی است که باعث افزایش سوخت‌و‌ساز بدن و افزایش سرعت متابولیسم میشود. در هیپوتیروئیدی، سرعت سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می‌کند؛ بنابراین مصرف ماده‌ای مانند دارچین می‌تواند این ضعف را کاهش دهد.
دارچین همچنین در کاهش سطح LDL نقش دارد. در هیپوتیروئیدی این کلسترول مضر در بدن بالا می‌رود. دارچین با کاهش سطح LDL به بهبود این بیماری کمک می‌کند.
۲. رازیانه و تیروئید کم کار
رازیانه حاوی مواد معدنی و ویتامین‌هایی است که در بهبود هیپوتیروئیدی مؤثر هستند. می‌توانید از نان‌هایی که حاوی رازیانه هستند و یا از دمنوش رازیانه استفاده کنید.
۳. گردو و تیروئید کم کار
آیا گردو در درمان تیروئید کم کار مؤثر است؟ گفته‌شده‌است که گردو بر روی جذب هورمون‌های تیروئیدی در بدن مؤثر است. همچنین گردو حاوی سلنیوم است که در بهبود این بیماری مؤثر است. اگر به گردو آلرژی ندارید، سعی کنید روزی ۱ یا ۲ عدد گردوی تازه به‌همراه صبحانه بخورید.
۴. زعفران برای کم کاری تیروئید
کسانی که به کم کاری تیروئید و اختلالات عملکرد تیروئید مبتلا هستند ممکن است که به افسردگی هم دچار شوند. زمانی که شما به افسردگی مبتلا می‌شوید، خلق شما بالا و پایین میشود و برای مدت بیشتری پایین می‌ماند. بنابراین این باید برای این حالت خود اقدامات درمانی را آغاز کنید. اگر با برطرف شدن عملکرد تیروئید افسردگی شما بهتر نشود، می‌توانید درمان‌های تکمیلی را آغاز کنید.
یکی از روش‌هایی که می‌تواند در بهبود تغییر خلق شما در کم کاری تیروئید موثر باشد، مصرف زعفران شب خیسانده در روز است. هر صبح که از خواب بیدار می‌شوید می‌توانید مقداری زعفران خیسانده شده در شب را میل کنید و به شادابی خود کمک کنید.
۵. سیر و کم کاری تیروئید
مصرف سیر می‌تواند در اصلاح عملکرد غده‌ی تیروئید موثر باشد زیرا غنی از منیزیم است اما چندان تاثیری ندارد. بهتر است که برای درمان کم کاری تیروئید خود از داروها کمک بگیرید و نه اینکه درمان را به حال خود وابگذارید. از طرفی مراقب باشید که مصرف سیر و زنجفیل با وجود خواصی که دارد تاثیری در توزیع هورمون‌های تیروئیدی در بدن ندارد.
۶. دمنوش برای کم کاری تیروئید
در طب سنتی و یا در درمان‌های گیاهی و داروهای گیاهی، توصیه‌هایی برای درمان کم کاری تیروئید شده‌است که بهتر است آنها را رعایت کنید. با نوشیدن این دمنوش‌ها می‌توانید احساس بهتری داشته‌باشید و عملکرد تیروئید خود را بهبود ببخشید:
- دمنوش دارچین می‌تواند بر روی کنترل سطح قند شما موثر باشد و سوخت‌و‌ساز را زیاد کند.
- دمنوش رازیانه؛ بر سوخت‌و‌ساز موثر است و سیستم ایمنی را تقویت می‌کند.
- دمنوش جنسینگ؛ برای کم کاری تیروئید موثر است و فعالیت غده را تحریک می‌کند.
- دمنوش تخم کتان؛ تولید هورمون‌های تیروئیدی را افزایش می‌دهد و فعالیت غده تیروئید را تحریک می‌کند.
۷. کرفس و کم کاری تیروئید
توجه داشته‌باشید که اگر کم کاری تیروئید دارید باید از مصرف کرفس تا جایی که می‌توانید پرهیز کنید. البته که منظور ما مصرف خام این گیاه است. کرفس حاوی موادی است که می‌توانند فعالیت غده‌ی تیروئید را کاهش دهند و به همین دلیل کسانی که کم کاری تیروئید دارند و یا در معرض کم کاری تیروئید هستند می‌توانند آسیب‌های مختلفی از مصرف این ماده ببینند. پس برای استفاده از این گیاه نهایت احتیاط را بکنید.
اگر این گیاه را بپزید، ماده‌ای که در کاهش فعالیت غده‌ی تیروئید موثر است، از بین می‌رود و اثر آن به طرز چشمگیری کاهش پیدا می‌کند.
انواع کم کاری تیروئید کدامند؟
بیماری هیپوتیروئیدی یا تیروئید کم کار انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
۱. هیپوتیروئیدی مادرزادی
هنگامی‌که نوزادی متولد میشود و غده‌ی تیروئید او به‌اندازه‌ی کافی هورمون تولید نمی‌کند، به کم‌کاری تیروئید مادرزادی مبتلاست. این اختلال یک مورد شایع است و معمولا ۱ از هر ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ نوزاد با این اختلال متولد می‌شوند.
غربالگری تیروئید برای نوزادان تازه‌متولد در کشور ما اجباری است و در ۳ تا ۵ روزگی بعد از تولد انجام میشود. در این غربالگری از کف پای نوزاد نمونه‌ی خون گرفته میشود.
هنگامی که چنین مشکلی در نوزاد تشخیص داده‌می‌شود، باید بررسی‌های لازم توسط متخصص غدد صورت گیرد و نوزاد تحت درمان قرار گیرد. در غیر این صورت مشکلات جسمی و ذهنی برای نوزاد پیش خواهدآمد.
اختلال هیپوتیروئیدی مادرزادی معمولا در سایر افراد خانواده هم دیده میشود. اگر در خانواده سابقه ابتلا به بیماری‌های تیروئید را دارید بهتر است در زمینه‌ی غربالگری نوزاد خود دقت و پیگیری بیشتری داشته‌باشید.
۲. هیپوتیروئیدی خود ایمنی
گاهی بدن فرد به اشتباه بعضی از بخش‌های خود بدن را بیگانه تشخیص می‌دهد و به اشتباه به مبارزه با آنها می‌پردازد. هنگامی‌که بدن به بخش‌هایی از خود آسیب می‌رساند و یا از عملکرد صحیح آنها جلوگیری می‌کند، به بیماری خودایمنی مبتلا شده‌ایم.
گاهی غده‌ی تیروئید مورد حمله‌ی بدن قرار می‌گیرد و عملکرد آن مختل میشود. ایم بیماری‌های خود ایمنی منجر به کم‌کاری یا پرکاری می‌شوند. کم‌کاری خودایمنی تیروئید، تیروئیدیت هاشیموتو نامیده میشود که التهاب غده‌ی تیروئید است.
این اختلال بیشتر در زنان شایع است. بیماری هاشیموتو همچنین بیشتر در دوره‌ی بلوغ فرد دیده میشود. بیمارانی که با اختلالات خودایمنی دیگری همچون دیابت درگیر هستند، بیشتر در معرض تیروئید کم کار خودایمن قرارمی‌گیرند.
ازاین‌رو کسانی‌که دیابت وابسته به انسولین دارند، برای پیشگیری و تشخیص زودهنگام این اختلال از نظر هیپوتیروئیدیسم غربال می‌شوند.
۳. کم کاری تیروئید یاتروژنیک
این کم‌کاری زمانی پیش می‌آید که غده تیروئید به‌طور کامل و یا جزئی برداشته میشود و یا در اثر اتفاق و حادثه‌ای بیرونی، آسیب می‌بیند. در این صورت، غده‌ای وجود ندارد که بخواهد هورمون تولید کند، یا غده تیروئید سلول کافی برای تولید هورمون ندارد.
۴. کم کاری تیروئید مرکزی
بدن ما فرمان‌بردار مغز ماست. مغز به نقاط مختلف بدن دستور می‌دهد و آنها دستور را اجرا می‌کنند. دستورات از طریق پیام‌های عصبی و یا شیمیایی به نقاط مختلف بدن می‌رسند. پیک شیمیایی همان هورمون‌ها هستند.
هنگامی که مغز دستور تحریک ترشح هورمون محرک تیروئید را نفرستد، TSH ساخته و ترشح نمی‌شود. در این اختلال بیشتر بیماران، تیروئید سالمی دارند، بلکه مشکل از دستوراتی است که به غده‌ی تیروئید می‌رسد. هیپوتیروئیدی مرکزی ممکن است به علت نبود هورمون‌های زیر اتفاق بیفتد:
- هورمون رشد
- هورمون محرک غده‌ی فوق کلیه
- هورمون‌های محرک جنسی که عملکرد غدد جنسی را تنظیم می‌کنند.
- پرولاکتین که هورمون ترشح‌کننده‌ی شیر است.
- اوکسی توسین که هورمون منقبض‌کننده‌ی عضلات صاف رحمی است.
- هورمون ضدادراری.
هیپوتیروئیدی مرکزی ممکن است به دلیل وجود مشکلی در هیپوتالاموس یا هیپوفیز (غده‌ی ترشح‌کننده‌ی TSH)، تروما، تومور یا درمان تومور (یعنی جراحی، پرتو) هم اتفاق بیفتد. هیپوتیروئیدی مرکزی ممکن است ارثی باشد و مردان و زنان را به‌طور مساوی تحت تأثیر قرار می‌دهد.
برخی اختلالات مانند هاشیموتو، درمان تیروئید پرکار و جراحی، اختلالات مادرزادی و اختلال در عملکرد هیپوتالاموس و هیپوفیز می‌توانند منجر به تیروئید کم کار شوند.
۵. تیروئید کم کار در بارداری
در مواقعی ممکن است که کم کاری تیروئید در بارداری اتفاق بیفتد یا اینکه مادر از قبل کم کار بوده‌است و بعد از بارداری این تیروئید کم کار متحمل فشار بیشتری شده و ضعیف‌تر گشته‌است. از طرفی این بیماری در دوران بارداری ممکن است که نادیده گرفته‌شود. زیرا بسیاری از علائم این بیماری شبیه به علائم خود بارداری است. مثلا مادری که شروع به افزایش وزن می‌کند و این افزایش وزن ناشی از بارداری است، همزمان با افزایش وزن کم کاری تیروئید مواجه میشود و متوجه مشکل در تیروئید نمی‌شود.
از طرفی خستگی و بی‌حالی کم کاری تیروئید هم همان مسئله‌ای است که در بارداری هم بروز می‌کند. پس تفکیک این دو مورد از هم چندان ساده نیست. برای پشگیری از چنین مواردی، خوشبختانه قبل از بارداری و در هفته‌های اول بارداری آزمایش‌های اولیه‌ی انجام می‌شوند. با انجام این آزمایش‌ها اگر مادر کم کاری تیروئید داشته‌باشد، برای تشخیص آن به خوبی قدم برداشته‌شده‌است. قبل از اینکه مشکلی برای مادر ایجاد شود، تشخیص گذاشته‌شده و درمان انجام می‌گیرد.
عوارض تیروئید کم کار یا عوارض کم کاری تیروئید چیست؟
درمان این اختلال چندان دشوار نیست و هرچه سریع‌تر تشخیص داده‌شود، عوارض کم‌تری به جای می‌گذارد. احتمالا از خود می‌پرسید که کم کاری تیروئید چه عوارضی دارد؟ در صورتیکه تیروئید کم کار درمان نشود، می‌تواند مشکلات زیر را ایجاد کند:
- گواتر؛ هنگامی‌که به‌طور دائم هورمون محرک غده‌ی تیروئید ترشح شود تا کم کاری تیروئید را جبران کند، باعث بزرگ‌شدن تیروئید میشود. گواتر می‌تواند ظاهر ناخوشایندی ایجاد کند و در عین حال باعث ایجاد ناراحتی در تنفس و در بلعیدن شود.
- مشکلات قلبی؛ هیپوتیروئیدی احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. این به دلیل افزایش میزان LDL است که چربی خون مضر محسوب میشود.
- اختلالات ذهنی؛ در اثر این بیماری سرعت عملکرد مغزی کاهش پیدا می‌کند. همچنین ممکن است که فرد افسرده شود و یا افسردگی وی شدت پیدا کند.
- آسیب به اعصاب محیطی؛ اعصاب محیطی اعصابی هستند که پیام‌ها را از مغز و نخاع به سایر نقاط بدن می‌برند و پیام‌های حسی و اطلاعات را از تمام نقاط بدن به مغز و نخاع می‌رسانند. در صورتیکه هیپوتیروئیدی درمان نشود، ممکن است فرد دچار آسیب اعصاب محیطی شود.
- نازایی؛ یکی دیگر از عوارض این بیماری نازایی است که می‌توان با درمان از آن پیشگیری کرد.
- آسیب‌های جنینی؛ اگر مادر بارداری مبتلا به هیپرتیروئیدیسم باشد و آن را درمان نکند، احتمال آسیب به جنین بسیار بالا می‌رود و ممکن است نوزاد با عقب‌ماندگی‌های ذهنی و جسمی متولد شود.
خطرات تیروئید کم کار: آیا کم کاری تیروئید باعث مرگ میشود؟
کم کاری تیروئید به تنهایی باعث مرگ نمی‌شود. اما اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات قلبی شود. زمانی‌که فرد با اصلی‌ترین ارگان بدن خود با مشکل مواجه میشود، ممکن است که عمر کوتاه شود و این بیماری باعث کاهش کیفیت زندگی و در نهایت مرگ شود. یکی دیگر از موارد خیلی نادر این بیماری میکزادما است که می‌تواند تهدیدکننده‌ی حیات باشد.
عوارض نخوردن قرص تیروئید کم کار چیست؟
اگر شما تیروئید کم کار داشته‌باشید یا تیروئید شما لب مرز باشد و کم کاری تیروئید نهفته داشته‌باشید، باید برای درمان آن اقدام کنید. در صورتیکه برای درمان به دکتر مراجعه کنید، در بیشتر موارد برای شما قرص لووتیروکسین تجویز میشود. اگر این دارو را مصرف نکنید، تیروئید شما همچنان کمکار خواهد بود و درمان‌نشده باقی می‌ماند. بنابراین علائم خطرناک آن بروز می‌کنند. اگر می‌خواهید که بیماری خود را درمان کنید، باید قرص را به درستی مصرف کنید تا به عوارضی مانند درد مفاصل، بیماری‌های قلبی، نازایی و چاقی دچار نشوید.
آیا می توان از ایجاد تیروئید کم کار پیشگیری کرد؟
متاسفانه نمی‌توان از بیماری کم کاری تیروئید پیشگیری کرد. تنها می‌توانید از عوارض خطرناک این بیماری پیشگیری کنید. برای پیشگیری از بروز علائم خطرناک این بیماری می‌توانید توجه خود را به علائم بیشتر کنید و علائم را به خوبی بشناسید. با مطالعه درباره علائم تیروئید کم کار می‌توانید با این بیماری با آمادگی کامل مواجه شوید و از آسیب‌هایی که ممکن است به کیفیت زندگی شما بزند پیشگیری کنید.
پس اگر یک روز خسته بودید و آن را نادیده گرفتید، به روزهای دیگر توجه کنید و کم کاری تیروئید را در دام بیندازید.
نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به پزشک
بیماری‌های غده تیروئید از جمله بیماری‌های و اختلالات شایع غدد هستند و در تعداد زیادی از انسان‌ها وجود دارند. کم کاری تیروئید زمانی ایجاد میشود که تیروئید قادر به ساخت مقدار کافی از هرومون‌های تیروئیدی نیست. وقتی مقدار کافی از این هورمون‌ها ترشح نشود، متابولیسم بدن کاهش پیدا می‌کند و مشکلاتی در بقیه اندام‌ها ایجاد میشود. اگر این بیماری درمان نشود در طولانی‌مدت می‌تواند باعث ایجاد گواتر، بیماری‌های قلبی، اختلالات ذهنی و ناباروری شود.
اگر علائمی مانند:
- خستگی
- حساسیت به سرما
- افزایش وزن
- ریزش و نازک‌شدن مو
و دیگر علائم هیپوتیروئیدی را دارید، بهتر است به متخصص غدد مراجعه کنید. زنان بالای ۶۰ سال و یائسه بیشتر در معرض این بیماری هستند، پس اگر این شرایط را دارید بهتر است گوش به زنگ باشید. این بیماری در اثر افزایش سن، درمان پر کاری تیروئید و برخی بیماری‌های خود ایمنی مانند تیروئیدیت هاشیموتو ایجاد میشود.
درمان کم کاری تیروئید آسان است و باید از هورمون‌های مصنوعی تیروئید استفاده کنید. داروی اصلی برای درمان این اختلال لووتیروکسین است. برای تشخیص و درمان اختلال تیروئید کم کار باید به متخصص غدد و یا متخصص داخلی مراجعه کنید.