رمزگشایی خط ایلامی خطی، جایگاه ایران را در تاریخ نوشتار جهانی بازتعریف کرد

به گزارش سبک ایده‌آل،رمزگشایی خط «ایلامی خطی» که نزدیک به ۴ هزار سال پیش در فلات ایران رواج داشت. تحولی مهم در شناخت تمدن‌های باستانی و جایگاه ایران در تاریخ نوشتار جهان ایجاد کرده است. این خط که عمدتاً در مناطق شوش و جیرفت کشف شده، اکنون به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین نظام‌های کاملاً آوایی نوشتار شناخته می‌شود.

فرانسوا دسه، پژوهشگر فرانسوی، پس از بیش از یک دهه تلاش، در سال ۲۰۲۲ موفق شد

فرانسوا دسه این خط را با همکاری کامبیز طبیب‌زاده و متیو کرون رمزگشایی کند. این رمزگشایی بر پایه متون حک‌شده روی ظروف نقره‌ای و مقایسه با نمونه‌های میخی صورت گرفت. و نشان داد که خطایلامی خطی برخلاف خطوط هم‌دوره‌ خود مانند هیروگلیف و میخی، ساختاری کاملاً آوانگار دارد.

دسه در پژوهش خود سه نکته اساسی را مطرح می‌کند: نخست، خط ایلامی خطی قدیمی‌ترین خط کاملاً آوایی جهان است. دوم، فلات ایران‌ و نه صرفاً بین‌النهرین‌ باید به‌عنوان یکی از خاستگاه‌های اصلی نوشتار جهانی شناخته شود؛ و سوم، این خط ریشه در سنت نوشتاری پیشاایلامی دارد و نشان‌دهنده استمرار فرهنگی در ایران باستان است.
داده‌های جدید نشان می‌دهد که زبان ایلامی در جنوب‌شرق ایران نیز رایج بوده و مفاهیم رایجی چون «ایلام» از نگاه بین‌النهرینی ساخته شده‌اند.در واقع، ساکنان این سرزمین خود را وابسته به فرهنگ «هتمتی» می‌دانسته‌اند.
پژوهش دسه، که قرار است به‌زودی در قالب کتابی سه‌جلدی منتشر شود، نه‌تنها دروازه‌ای تازه به فهم تمدن ایلامی گشوده، بلکه روایتی تازه از آغاز نوشتار بشر ارائه می‌دهد. روایتی که ایران را به‌جای حاشیه، در مرکز نقشه تاریخ نگارش جهان قرار می‌دهد.