به گزارش سبک ایده‌آل،آیا همسرتان واقعاً شما را دوست دارد؟ نکند یک روز ناگهان شما را ترک کند؟
این فکرهای آزاردهنده ذهنتان را رها نمی‌کنند. هر پیام، هر تماس، هر رفتار کوچک از سوی همسرتان را بارها و بارها تحلیل می‌کنید. شاید مدام از او می‌پرسید: “هنوز دوستم داری؟ “چیزی شده؟”، “مطمئنی از من خسته نشدی؟” و اگر جوابی که می‌دهد برای شما کافی نباشد، اضطراب شدیدی را تجربه می‌کنید. اگر این افکار و رفتارها برایتان آشناست، ممکن است درگیر وسواس در رابطه زناشویی باشید.حسی فرسایشی که آرامش و صمیمیت را از زندگی مشترک می‌گیرد. اما چرا این وسواس شکل می‌گیرد؟ چه نشانه‌هایی دارد؟ و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توان از آن رهایی یافت؟
در این مقاله، با دلایل، نشانه‌ها و راه‌های درمان وسواس در رابطه زناشویی آشنا خواهید شد و شاید همین آگاهی بتواند اولین قدم شما برای ساختن یک رابطه سالم‌تر باشد.
تأثیر وسواس در رابطه زناشویی
وسواس در رابطه زناشویی می‌تواند پیامدهای منفی متعددی داشته باشد، از جمله:
افزایش استرس و اضطراب: نگرانی بیش از حد در مورد صداقت، وفاداری یا کیفیت رابطه، می‌تواند آرامش ذهنی فرد را مختل کند.
کاهش صمیمیت: وسواس فکری یا رفتاری باعث می‌شود یکی از طرفین (یا هر دو) احساس فشار کرده و از ابراز احساسات یا صمیمیت اجتناب کنند.
ایجاد سوءتفاهم و درگیری: برخی افراد برای کاهش اضطراب خود، به رفتارهای کنترلی یا تکراری روی می‌آورند که می‌تواند منجر به بروز تعارض‌های مداوم شود.
کاهش اعتماد به نفس: فردی که دائماً درگیر افکار وسواسی است، ممکن است احساس ناتوانی در مدیریت احساسات خود داشته باشد و دچار کاهش عزت نفس شود.
دلایل وسواس در رابطه زناشویی
وسواس در رابطه زناشویی می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی شکل بگیرد. یکی از مهم‌ترین دلایل آن، تجربیات گذشته است؛ افرادی که در روابط قبلی خود خیانت، طرد شدن یا آسیب‌های عاطفی را تجربه کرده‌اند، معمولاً نسبت به روابط جدید دچار اضطراب و وسواس می‌شوند. علاوه بر این، عدم امنیت عاطفی که ریشه در کودکی دارد، می‌تواند باعث شود فرد در بزرگسالی نیز همواره نگران از دست دادن رابطه باشد. در برخی موارد، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD به عنوان) یک مشکل زمینه‌ای، فرد را درگیر افکار مزاحم و رفتارهای تکراری در رابطه می‌کند. همچنین، عوامل فرهنگی و اجتماعی مانند باورهای سنتی یا انتظارات غیرواقع‌بینانه از ازدواج می‌توانند موجب شکل‌گیری نگرانی‌های بیش از حد و وسواس‌های فکری شوند.
در نهایت، عدم اعتماد به نفس و ترس از طرد شدن نیز نقش مهمی در ایجاد وسواس ایفا می‌کند، چرا که افرادی که احساس کافی بودن ندارند، معمولاً به دنبال تأیید دائمی از سوی همسرشان هستند و نسبت به وفاداری یا علاقه او دچار نگرانی‌های افراطی می‌شوند.
انواع وسواس در رابطه زناشویی
وسواس فکری
شک و تردید مداوم درباره آینده رابطه
نگرانی بیش از حد از خیانت یا ترک شدن
تجزیه‌وتحلیل بیش از حد رفتارهای همسر
وسواس جنسی
نگرانی بیش از حد درباره عملکرد جنسی خود یا همسر
ترس از عدم رضایت همسر در روابط جنسی
نیاز به تأیید دائمی درباره جذابیت و تمایل همسر
وسواس کنترلی
چک کردن مداوم پیام‌ها و تماس‌های همسر
کنترل رفت‌وآمدهای همسر به شکل وسواسی
درخواست تأیید و اطمینان دائمی از وفاداری همسر
وسواس اخلاقی و احساسی
نگرانی بیش از حد درباره اینکه آیا فرد به اندازه کافی “همسر خوبی” است یا نه
احساس گناه شدید به خاطر اشتباهات کوچک در رابطه
تلاش افراطی برای راضی نگه داشتن همسر، حتی به قیمت نادیده گرفتن نیازهای شخصی
نشانه های وسواس در رابطه زناشویی
اگر فردی برخی از نشانه‌های زیر را در رابطه زناشویی خود تجربه کند، ممکن است دچار وسواس باشد:
افکار تکرارشونده و مزاحم درباره کیفیت یا آینده رابطه
احساس اضطراب و نگرانی مداوم نسبت به وفاداری یا علاقه همسر
رفتارهای کنترلی مانند چک کردن پیام‌ها، تماس‌های تلفنی و شبکه‌های اجتماعی همسر
نیاز مداوم به اطمینان گرفتن از همسر درباره عشق و تعهدش
احساس گناه یا نارضایتی شدید از خود به خاطر کوچک‌ترین اشتباهات در رابطه
تحلیل بیش از حد رفتارها و گفتارهای همسر برای یافتن نشانه‌هایی از تغییر یا بی‌وفایی
درمان وسواس در رابطه زناشویی
یکی از مؤثرترین روش‌ها برای درمان وسواس در رابطه زناشویی، درمان فردی است که به فرد کمک می‌کند تا ریشه‌های اضطراب و نگرانی‌های افراطی خود را شناسایی کرده و مهارت‌های لازم برای مدیریت آن‌ها را بیاموزد. درمان فردی می‌تواند شامل روش‌های زیر باشد:
۱. رواندرمانی شناختی-رفتاری (CBT)
رواندرمانی شناختی-رفتاری یکی از مؤثرترین روش‌ها در درمان وسواس است. در روش رواندرمانی یا تراپی آنلاین، فرد یاد می‌گیرد که افکار غیرمنطقی و الگوهای فکری مخرب خود را شناسایی کند و آن‌ها را با افکار واقع‌بینانه و سالم جایگزین کند. برای مثال، اگر فرد دائماً نگران خیانت همسرش باشد، در جلسات تراپی این افکار به چالش کشیده شده و بررسی می‌شود که آیا شواهد واقعی برای این نگرانی وجود دارد یا این افکار ناشی از ترس‌های درونی اوست.
۲. افزایش خودآگاهی و مدیریت احساسات
افرادی که دچار وسواس در رابطه زناشویی هستند، اغلب نسبت به احساسات و نیازهای واقعی خود آگاهی کافی ندارند و بیشتر تحت تأثیر ترس‌های ناخودآگاه عمل می‌کنند. تکنیک‌هایی مانند نوشتن افکار و احساسات، تمرینات خودشناسی، و گفت‌وگو با درمانگر می‌توانند به فرد کمک کنند تا بین واقعیت و ترس‌های درونی خود تمایز قائل شود.
۳. یادگیری تنظیم هیجانی و کاهش اضطراب
اضطراب عامل اصلی ایجاد و تداوم وسواس در روابط است. به همین دلیل، تکنیک‌های مدیریت اضطراب و استرس مانند مدیتیشن، تمرینات تنفس عمیق، یوگا و ورزش‌های منظم می‌توانند به آرامش ذهن کمک کرده و از شدت افکار وسواسی بکاهند. همچنین، یادگیری تکنیک‌های تنظیم هیجانی باعث می‌شود فرد بتواند هنگام مواجهه با افکار اضطراب‌آور، واکنش‌های بهتری داشته باشد و درگیر رفتارهای مخرب نشود.
۴. کار بر روی عزت نفس و استقلال عاطفی
یکی از ریشه‌های وسواس در روابط، اعتماد به نفس پایین و نیاز به تأیید دائمی از سوی همسر است. درمان فردی می‌تواند به فرد کمک کند تا روی عزت نفس خود کار کند، از مقایسه مداوم خود با دیگران دست بردارد و به جای وابستگی افراطی به همسر، احساس ارزشمندی را در درون خود تقویت کند. این کار می‌تواند شامل تمرین‌های خودمراقبتی، تعیین اهداف شخصی، و افزایش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی باشد.
۵. درمان دارویی (در صورت لزوم)
در مواردی که وسواس به شدت بر زندگی فرد تأثیر گذاشته و با اضطراب شدید همراه باشد، مراجعه به روانپزشک برای مصرف داروهای ضداضطراب یا ضدافسردگی (مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین یا SSRIها) می‌تواند مفید باشد. البته، درمان دارویی معمولاً در کنار رواندرمانی توصیه می‌شود و نمی‌تواند به تنهایی مشکل را حل کند.
در مجموع، روش‌هایی مانند مدیریت استرس، تمرینات ذهن‌آگاهی، و در برخی موارد، درمان دارویی می‌توانند روند بهبود را تسریع کنند، اما تا زمانی که فرد از درون با الگوهای فکری و هیجانی خود مواجه نشود، این روش‌ها تنها نقش حمایتی دارند. به همین دلیل، اگر به دنبال راهی برای رهایی از وسواس در رابطه هستید، نقطه‌ی شروع همیشه درمان فردی است.
نتیجه‌گیری
وسواس در رابطه زناشویی می‌تواند باعث اضطراب، کاهش صمیمیت و بروز مشکلات ارتباطی شود. این وسواس‌ها ممکن است ناشی از تجربیات گذشته، عدم امنیت عاطفی یا اختلالات اضطرابی باشند. شناخت انواع وسواس و نشانه‌های آن به افراد کمک می‌کند تا مشکلات را بهتر درک کرده و برای مدیریت آن‌ها اقدام کنند. بااین‌حال، درمان مؤثر این مشکل بدون کمک یک متخصص روان‌شناس یا درمانگر دشوار است. اگر از وسواس در رابطه رنج می‌برید پیشنهاد ما به شما مراجعه به یک درمانگر و متخصص است.
منابع:
برزگر، ا.، صادقی، پ.، و بوستانی‌پور، ع. (1402). سهم میانجی باورهای وسواسی در ارتباط بین میل جنسی و رضایت زناشویی زنان با اختلال وسواس فکری-جبری. مطالعات روان‌شناختی، 19(3)، 21-34.
علمردانی صومعه، س. (1397). مقایسه رضامندی زناشویی در افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی و عادی.روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت، 5(6)، 13-23.
عامری، ن.، و نجفی، م. (1401). نقش علائم وسواسی جبری متمرکز بر همسر در پیش‌بینی الگوهای ارتباطی زوجین.چهارمین کنگره ملی انجمن علمی روان‌شناسی خانواده ایران با عنوان: ازدواج موفق و فرزندپروری سالم.
Doron, G., Derby, D. S., & Szepsenwol, O. (2014). Relationship obsessive-compulsive disorder (ROCD): A conceptual framework.Journal of Obsessive-Compulsive and Related Disorders, 3(2), 169–180.
Kasalova, P., Prasko, J., Kantor, K., Zatkova, M., Holubova, M., Sedlackova, Z., Slepecky, M., & Grambal, A. (2020). Marriage under control: Obsessive compulsive disorder and partnership.Neuro Endocrinology Letters, 41(3), 134–142.